Wadium przetargowe – charakterystyka

Kodeks Cywilny definiuje wadium jako „określoną sumę” lub odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty. Wyraz ten pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dokładnie zaliczkę lub kaucję wpłacaną przed transakcją. Wadium pełni głównie dwie funkcje. Po pierwsze, zabezpiecza przed czynnościami wykonawcy, który mógłby po wygraniu oferty nie zdecydować się na podpisanie umowy i w ten sposób pozostawić zamawiającego z dodatkowymi kosztami. Po drugie, zabezpiecza interesy zamawiającego. Co więcej, wadium jest gwarancją podpisania umowy, która z punktu widzenia zamawiającego jest najistotniejsza. Kwota wadium nie może przekraczać 3% wartości zamówienia (jednak w przypadku ofert częściowych musi być ona podzielona i podana osobno dla każdej części).

Wnoszenie wadium

Decydując się na udział w przetargu publicznym, trzeba odpowiednio wcześniej wnieść wymagane wadium. Musi ono znaleźć się na koncie zamawiającego przed upływem terminu zgłaszania ofert przetargowych – w przeciwnym razie oferent nie będzie mógł brać udziału w aukcji. Jest to wyjątkowo rygorystycznie przestrzegane, więc warto pomyśleć o tym wcześniej. Wadium może być wnoszone w różnych formach, co daje wykonawcy swobodę w wyborze dogodnej dla siebie opcji. Można przekazać je w postaci gotówki (na rachunek bankowy zamawiającego), gwarancji bankowej, poręczeń bankowych lub spółdzielczych kas oszczędnościowych oraz poręczeń udzielanych przez inne podmioty. Te ostatnie są szczególnie pomocne zwłaszcza dla małych przedsiębiorstw, których kapitał nie jest zbyt wysoki. W przypadku kosztownych zamówień publicznych nie są one w stanie pozwolić sobie na wpłatę wadium. Z pomocą przychodzą im firmy, które umożliwiają poręczenia wadium (np. szczeciński https://funduszpomerania.pl). Pozwala to np. start up’om na udział w dużych, publicznych przetargach.

Zwrot wadium lub jego zatrzymanie

W większości przypadków wadium podlega niezwłocznemu zwrotowi podwykonawcom, których oferty nie wygrały przetargu lub w momencie unieważnienia zamówienia. Zwrot należy się także wykonawcy, który przed upływem terminu składania ofert postanowił jednak wycofać swoją ofertę. Jeżeli złożono je w postaci gotówki, to wykonawca otrzymuje zwrot wraz z odsetkami obowiązującymi w danym banku na przechowywanym rachunku, ale pomniejszony o ewentualne koszty (np. prowadzenia rachunku lub prowizje bankowe). Wadium może zostać zatrzymane w różnych przypadkach, ale najczęstszym jest niemożność podpisania umowy z wykonawcą z przyczyn leżących po jego stronie lub bezpodstawne wycofanie się z przetargu po jego zakończeniu (i wygraniu).