Jakie akty prawne regulują funkcjonowanie bazy REGON?

2021-12-14


REGON to akronim od słów Rejestr Gospodarki Narodowej. Bez wątpienia jest to najstarsza baza danych o charakterze publicznym, która funkcjonuje w naszym kraju. Jak zmieniały się zasady regulujące jej funkcjonowanie?

 

Historia Rejestru Gospodarki Narodowej

 

Jest to zbiór, który jest bardzo mocno związany z Polską Rzeczpospolitą Ludową. Jedną z głównych przyczyn, która doprowadziła do jego powstania, była scentralizowana polityka rządu, który w ramach planów pięcioletnich dążył do budowy kolejnych wielkich firm o charakterze upaństwowionym.

 

Aby można było realizować kolejne ambitne inwestycje, jak choćby hutę miedzi w Głogowie czy Spodek w Katowicach, aparat państwowy musiał dysponować precyzyjną wiedzą o tym, czy upaństwowione firmy wypracowały taką liczbę surowców, która pozwoliłaby na sfinalizowanie inwestycji.

 

To właśnie chęć gromadzenia dokładnych, precyzyjnych danych z różnych sektorów gospodarki socjalistycznej stoi za powstaniem bazy REGON. Co ciekawe, pierwsze przymiarki do jej stworzenia sięgają roku 1966, jednak wtedy nie używano jeszcze tej nazwy.

 

Akty prawne definiujące bazę REGON

 

Mimo tego, że przymiarki do utworzenia takiej bazy rozpoczęły się w latach 60. XX wieku, to trzeba było czekać do 1975 roku, by w polskim porządku prawnym pojawiła się Uchwała nr 199 Rady Ministrów PRL w sprawie nadania numerów statystycznych jednostkom gospodarki uspołecznionej.

 

Mimo tego, że to właśnie ten akt prawny położył podwaliny pod bazę REGON, jaką znamy także i dziś, to w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w życie weszły jeszcze dwa znaczące akty prawne, które wpływały na Rejestr Gospodarki Narodowej.

 

Te pojawiły się 17 października 1975 roku oraz 26 lutego 1982 roku (Ustawa o Statystyce Państwowej). Kolejne nowele wprowadziły między innymi zmianę struktury rejestru, wydłużając indeks z siedmiu do dziewięciu cyfr, dzięki czemu zażegnano ryzyko szybkiego zapełnienia się zbioru.

Jedną z największych zmian w Rejestrze Gospodarki Narodowej była Ustawa o Statystyce Publicznej z 29 czerwca 1995 roku. Pewną zmianą, która pośrednio wpłynęła na bazę REGON, była też reforma terytorialna z 1999 roku. Zmodyfikowała ona pierwsze dwie liczby w bazie (indeksy), jakie są nadawane według klucza adresu.

 

Co ciekawe, ustawodawca wciąż zachował dłuższe, 14-cyfrowe identyfikatory. Dostępna w ALEO.com baza REGON gromadzi informacje o wszystkich działalnościach gospodarczych, w tym o podmiotach, które mają swoje siedziby w co najmniej dwóch województwach, a więc mają właśnie taki, dłuższy indeks.

 

Zgodnie z Ustawą o Statystyce Publicznej, obowiązkiem posiadania identyfikatora REGON zostały objęte też jednostki administracji publicznej (urzędy gmin, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie i jednostki pomocnicze), a także indywidualne gospodarstwa rolne.

 

Numer REGON można wyrobić zarówno przez internet, jak i korzystając z formularzy RG-OP i RG-OF, który następnie trzeba złożyć we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania urzędzie wojewódzkim. Jeśli rejestrujemy działalność przez CEIDG, to numer zostanie nam przyznany automatycznie. Nie będzie trzeba składać żadnych innych dodatkowych druków czy formularzy.

 

Wybrane identyfikatory z bazy nie są przypisane do województw, a do różnych grup osób lub instytucji. Wbrew obiegowej opinii, pierwsze dwie cyfry w bazie REGON nie są tożsame z numerami kierunkowymi. Przykładowo numer telefonu stacjonarnego zaczynający się od cyfr 34 przypisany jest dla Częstochowy i okolic, a w bazie REGON należy on do województwa kujawsko-pomorskiego.

 

Do jakich danych daje dostęp baza REGON?

 

Po transformacji ustrojowej jego rola w gospodarce stała się o wiele mniejsza. Kluczową rolę odegrało wprowadzenie do obiegu m.in. danych z bazy NIP oraz KRS, które gromadzą większość ważnych informacji o podmiotach gospodarczych funkcjonujących w Polsce.

 

REGON to dziś indeks o znaczeniu statystycznym, choć niektóre grupy zawodowe na pewno docenią zawarte w nim dane o liczbie osób, jakie zatrudnia wybrane przedsiębiorstwo. To duży atut zwłaszcza dla handlowców, którzy dzięki tym informacjom mogą przedstawić personalizowaną ofertę.

 

Mimo tego, że rola Rejestru Gospodarki Narodowej w coraz większym stopniu ogranicza się do statystyki, to raczej nie należy spodziewać się tego, że którykolwiek gabinet rządzący zrezygnuje z gromadzonych tam informacji, które przecież dają nam szeroki wgląd w dane o przemyśle w Polsce od ponad czterdziestu lat. Nic nie wskazuje na to, aby ten stan rzeczy miał się niebawem zmienić.



Wydanie nr 89/2024 z dnia 29.03.2024 ISSN: 2391 – 6214