Jakie akty prawne regulują funkcjonowanie bazy REGON?
2021-12-14
REGON to akronim od słów Rejestr Gospodarki
Narodowej. Bez wątpienia jest to najstarsza baza danych o charakterze
publicznym, która funkcjonuje w naszym kraju. Jak zmieniały się zasady
regulujące jej funkcjonowanie?
Historia Rejestru Gospodarki Narodowej
Jest
to zbiór, który jest bardzo mocno związany z Polską Rzeczpospolitą Ludową.
Jedną z głównych przyczyn, która doprowadziła do jego powstania, była
scentralizowana polityka rządu, który w ramach planów pięcioletnich dążył do
budowy kolejnych wielkich firm o charakterze upaństwowionym.
Aby
można było realizować kolejne ambitne inwestycje, jak choćby hutę miedzi w
Głogowie czy Spodek w Katowicach, aparat państwowy musiał dysponować precyzyjną
wiedzą o tym, czy upaństwowione firmy wypracowały taką liczbę surowców, która
pozwoliłaby na sfinalizowanie inwestycji.
To
właśnie chęć gromadzenia dokładnych, precyzyjnych danych z różnych sektorów
gospodarki socjalistycznej stoi za powstaniem bazy REGON. Co ciekawe, pierwsze
przymiarki do jej stworzenia sięgają roku 1966, jednak wtedy nie używano
jeszcze tej nazwy.
Akty prawne definiujące bazę REGON
Mimo
tego, że przymiarki do utworzenia takiej bazy rozpoczęły się w latach 60. XX
wieku, to trzeba było czekać do 1975 roku, by w polskim porządku prawnym
pojawiła się Uchwała nr 199 Rady Ministrów PRL w sprawie nadania numerów
statystycznych jednostkom gospodarki uspołecznionej.
Mimo
tego, że to właśnie ten akt prawny położył podwaliny pod bazę REGON, jaką znamy
także i dziś, to w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w życie weszły
jeszcze dwa znaczące akty prawne, które wpływały na Rejestr Gospodarki
Narodowej.
Te
pojawiły się 17 października 1975 roku oraz 26 lutego 1982 roku (Ustawa o
Statystyce Państwowej). Kolejne nowele wprowadziły między innymi zmianę struktury
rejestru, wydłużając indeks z siedmiu do dziewięciu cyfr, dzięki czemu
zażegnano ryzyko szybkiego zapełnienia się zbioru.
Jedną
z największych zmian w Rejestrze Gospodarki Narodowej była Ustawa o Statystyce
Publicznej z 29 czerwca 1995 roku. Pewną zmianą, która pośrednio wpłynęła na
bazę REGON, była też reforma terytorialna z 1999 roku. Zmodyfikowała ona
pierwsze dwie liczby w bazie (indeksy), jakie są nadawane według klucza adresu.
Co
ciekawe, ustawodawca wciąż zachował dłuższe, 14-cyfrowe identyfikatory.
Dostępna w ALEO.com baza REGON gromadzi informacje o wszystkich
działalnościach gospodarczych, w tym o podmiotach, które mają swoje siedziby w
co najmniej dwóch województwach, a więc mają właśnie taki, dłuższy indeks.
Zgodnie
z Ustawą o Statystyce Publicznej, obowiązkiem posiadania identyfikatora REGON
zostały objęte też jednostki administracji publicznej (urzędy gmin, starostwa
powiatowe, urzędy wojewódzkie i jednostki pomocnicze), a także indywidualne
gospodarstwa rolne.
Numer
REGON można wyrobić zarówno przez internet, jak i korzystając z formularzy
RG-OP i RG-OF, który następnie trzeba złożyć we właściwym ze względu na miejsce
zamieszkania urzędzie wojewódzkim. Jeśli rejestrujemy działalność przez CEIDG,
to numer zostanie nam przyznany automatycznie. Nie będzie trzeba składać
żadnych innych dodatkowych druków czy formularzy.
Wybrane
identyfikatory z bazy nie są przypisane do województw, a do różnych grup osób
lub instytucji. Wbrew obiegowej opinii, pierwsze dwie cyfry w bazie REGON nie
są tożsame z numerami kierunkowymi. Przykładowo numer telefonu stacjonarnego
zaczynający się od cyfr 34 przypisany jest dla Częstochowy i okolic, a w bazie
REGON należy on do województwa kujawsko-pomorskiego.
Do jakich danych daje dostęp baza REGON?
Po
transformacji ustrojowej jego rola w gospodarce stała się o wiele mniejsza.
Kluczową rolę odegrało wprowadzenie do obiegu m.in. danych z bazy NIP oraz KRS,
które gromadzą większość ważnych informacji o podmiotach gospodarczych
funkcjonujących w Polsce.
REGON
to dziś indeks o znaczeniu statystycznym, choć niektóre grupy zawodowe na pewno
docenią zawarte w nim dane o liczbie osób, jakie zatrudnia wybrane
przedsiębiorstwo. To duży atut zwłaszcza dla handlowców, którzy dzięki tym
informacjom mogą przedstawić personalizowaną ofertę.
Mimo
tego, że rola Rejestru Gospodarki Narodowej w coraz większym stopniu ogranicza
się do statystyki, to raczej nie należy spodziewać się tego, że którykolwiek
gabinet rządzący zrezygnuje z gromadzonych tam informacji, które przecież dają
nam szeroki wgląd w dane o przemyśle w Polsce od ponad czterdziestu lat. Nic
nie wskazuje na to, aby ten stan rzeczy miał się niebawem zmienić.