W obecnych czasach przyzwyczailiśmy się do tego, że znaki towarowe kojarzymy z nazwą lub z logo. Nie ma w tym nic dziwnego. Większość znanych nam marek w takiej postaci właśnie funkcjonuje. Okazuje się jednak, że znakiem towarowym mogą być również dźwięki, kształty towarów, smaki albo jeszcze inne elementy? Ciężko to sobie wyobrazić?

Znak towarowy, czyli co?

Na samym początku odpowiedzmy sobie na pytanie, czym właściwie jest znak towarowy. Otóż jest to każde oznaczenie, które pozwala odróżnić towar lub usługę jednej firmy od drugiej. Wyróżniamy dwie główne kategorie takich oznaczeń:

1) konwencjonalne znaki towarowe (nazwa, logo, sygnet);

2) niekonwencjonalne znaki towarowe (m.in. kształt, miejsce na produkcie, kolor, dźwięk).

Nietradycyjnym znakiem towarowym jest na przykład szklana butelka Coca-Coli, której charakterystyczny kształt bezpośrednio kojarzy się właśnie z tym napojem. Jest ona zarejestrowana jako unijny przestrzenny znak towarowy.

Zobacz również:

Co daje ochrona znaku towarowego – 23 zaskakujących korzyści.

Kontrowersyjne nietradycyjne znaki towarowe.

Pozostając przy tej kategorii, klocek LEGO oraz kształt kostki Rubika początkowo dostały ochronę jako znaki przestrzenne (3D). Po czasie, na skutek działań najbliższej konkurencji Trybunał Sprawiedliwości UE unieważnił ich ochronę. Chodziło o to, że ich kształt monopolizował funkcję techniczną tych produktów, co dawało uprawnionym nadmierny monopol prawny. Tym bardziej że technologia obu produktów była wcześniej chroniona patentami.

Co ciekawe, wygląd sklepu Apple również jest zarejestrowany.

Natomiast jeśli chodzi o nasze rodzime podwórko, to świetnym przykładem jest tutaj ORLEN, który chroni najbardziej rozpoznawalne czerwono-szare elementy swoich stacji benzynowych.

Kolor jako znak towarowy.

Kolory również mogą być chronione jako znaki towarowe. Muszę one jednak, w wyniku używania, nabyć wtórną zdolność odróżniającą — czyli ze względu na swoją popularność powinny zacząć kojarzyć się konsumentom z określonym przedsiębiorcą.

Mamy całkiem sporo takich firm. Jest to m.in. Orange, Milka, czy Play. Rejestracja koloru jako znaku towarowego nie jest zatem możliwa dla początkującego przedsiębiorcy, ani nawet dla tego, który na rynku działa od dłuższego czasu. Warunkiem jest tutaj ww. rozpoznawalność.

Ruchome znaki towarowe.

Myślę, że wielu z nas pamięta ekran powitalny podczas włączania telefonu Nokia. Ukazywały się wówczas dwie dłonie, które wchodziły w uścisk. Jest to oczywiście ruchomy znak towarowy (animacja bez dźwięku). Kiedyś tego typu znak trzeba było przedstawić za pomocą kilku klatek. Teraz możliwe jest odtwarzanie animacji w całości z poziomu strony urzędu patentowego.

Widzialne i niewidzialne znaki nietradycyjne.

Teraz dochodzimy do najciekawszych elementów składających się na znaki nietradycyjne. Podział na widzialne oraz niewidzialne. Powyżej zobaczyliśmy przykłady znaków postrzegalnych zmysłem wzorku. Jednak pewien problem może kryć się za terminem „niewidzialne”.

Oznacza to znaki, które rozróżnimy za pomocą innych zmysłów. Mamy więc cztery możliwe rozwiązania: dźwięk, zapach, smak i dotyk. Nie oznacza to jednak, że rejestracja jest zawsze możliwa.

Problemy z rejestracją znaków nietradycyjnych.

Aby znak nietradycyjny mógł być zarejestrowany, należy pokonać dwie główne przeszkody:

1) znak musi posiadać zdolność odróżniającą;

2) znak musi dać się jasno i precyzyjnie przedstawić w rejestrze.

Tutaj pojawiają się schody, bo czy zapach może pełnić funkcję znaku towarowego? Czy ktoś może zmonopolizować np. zapach mięty dla gum do żucia? Poza tym, nawet gdyby przyjąć, że tak, to w jaki sposób przedstawić zapach lub smak w rejestrze? Jak zwykły człowiek może rozpoznać zapach po jego opisie?

Jak widzisz mamy tutaj więcej pytań niż odpowiedzi.

Dźwiękowy znak towarowy.

Zacznijmy od kwestii bezproblemowych, mianowicie dźwięk.

Dawnej, podczas zgłaszania, można było (zazwyczaj) przedstawić go w postaci zapisu nutowego. Obecnie, wraz z rozwojem technologii, istnieje opcja przesłania pliku mp3.

Do najbardziej znanych, zastrzeżonych dźwiękowych znaków towarowych z pewnością należy czołówka Twentieth Century Fox US oraz ryk lwa wytwórni MGM. Tutaj jestem pewien, że każdy z nas je słyszał, przynajmniej raz w życiu. Innym, rozpoznawalnym przykładem, są elementy dźwiękowe z gwiezdnych wojen. Dźwięk miecza świetlnego czy oddech Dartha Vadera to elementy, które tak mocno wrosły w naszą kulturę, że kojarzy je praktycznie każdy. Dodatkowo są one chronione prawem.

Zapachowy znak towarowy.

A jak sprawa ma się z zapachami? Jest to zdecydowanie bardziej złożona kwestia. Ogólnie przyjęte jest, że zapach jest w stanie wskazywać źródło pochodzenia towaru lub usługi, jednak ma to miejsce tylko w niektórych sytuacjach. Najbardziej popularnym zapachowym znakiem towarowym jest zapach skoszonej trawy do oznaczania piłek tenisowych. Jest to jedyny przykład unijnego znaku towarowego.

Jednak co do zasady europejskie urzędy patentowe dalekie są od rejestrowania tego typu znaków.

Inaczej ma się sprawa w USA, gdzie spora część znaków zapachowych z sukcesem przeszła całe postępowanie. Na etapie zgłoszenia, ekspert sprawdza tam, czy zapach nie jest funkcjonalny względem towaru lub usługi. Przykładem jest tutaj owocowy zapach dla odświeżaczy powietrza.

Smakowy znak towarowy.

Na sam koniec zostawiłem temat, który budzi największe spory. Mianowicie czy smak umożliwia odróżnianie towarów i usług? Aby tak było, musiałbyś skosztować danego produktu przed jego zakupem, co w większości przypadków jest niemożliwe. Widzimy natomiast kształt, kolor, nazwę, jednak sam smak, dostępny jest dopiero po zakupie produktu.

Przejawiają się również opinie, że smak chroni się tak jak wynalazek, a więc można opatentować potrawę oraz sposób produkcji. Warto jednak mieć tutaj na uwadze, że tak jak prawo ochronne do znaku towarowego można przedłużać wiecznie, tak patenty dają ochronę tylko na 20 lat.

Do tej pory nie udała się żadna próba rejestracji smakowego znaku towarowego. Przykładem jest smak truskawkowy dla preparatów farmaceutycznych. Jednak EUIPO uznało, że określenie “sztuczny smak truskawki” jest zbyt nieprecyzyjny, aby nadawało się do odróżniania wskazanych towarów. Dodatkowo znak ten nie ma zdolności odróżniającej.

Dotykowy znak towarowy.

Mamy też dotykowe znaki towarowe, gdzie wyróżnia się szczególną powierzchnię produktu. Może to być np. specyficzna faktura. Stanowią one jednak rzadkość na rynku. Jako przykład można podać amerykański znak towarowy stanowiący butelkę wina, która w swojej środkowej części obleczona jest w skórę.

Nietradycyjne znaki towarowe – podsumowanie.

Można powiedzieć, że nietradycyjne znaki towarowe to zbiór ciekawostek o prawnej ochronie marki. Przytłaczająca większość firmy rejestrują jedynie swoją nazwę lub logo.

Mimo wszystko efekt takiej rejestracji może być brzemienny w skutkach. Chodzi o to, że firmy, którym udała się rejestracja kształtu produktu od razu starają się oddziaływać na konkurencję. Właśnie z tego powodu należy bardzo ostrożnie podchodzić do rejestracji takich znaków. Jeżeli zastrzeganie zapachów stanie się standardem, na pewno będą podejmowane próby rejestracji tych najbardziej typowych. To otwiera drogę dla różnej maści trolli.

Jeżeli tematyka Cię zainteresowała, to gorąco zachęcam Cię do obejrzenia poniższego nagrania:

undefined